+ 31 (0)71 527 7391 | sos@law.leidenuniv.nl | Volg ons op instagram op @ sos_leiden voor de meest actuele informatie.

    Blog

    Alle verslagen van activiteiten en het lid van de maand!

    Promotieonderzoek – David Sander: Bijzondere eerlijkproceskwesties bij verdachte rechtspersonen

    Rechtspersonen worden in Nederland steeds vaker betrokken in het strafrecht. Dat komt mede door het grote (en toenemende) aantal rechtspersonen in ons land en de grote (en toenemende) hoeveelheid nationale, EU- en internationale wet- en regelgeving waaraan ze onderworpen zijn en bij overtreding waarvan ze kunnen worden geconfronteerd met strafrechtelijke vervolging. Als tegen hen een criminal charge wordt ingesteld, hebben ze recht op een eerlijk proces (art. 6 EVRM). De toepasselijkheid daarvan op verdachte rechtspersonen roept twee vragen op.

    De eerste is welke eerlijkproceskwesties verdachte rechtspersonen ervaren. Deze hoeven niet dezelfde te zijn als de eerlijkproceskwesties die verdachte natuurlijke personen ervaren. In mijn onderzoek ga ik ten eerste op zoek naar bijzondere eerlijkproceskwesties: eerlijkproceskwesties die verdachte rechtspersonen ervaren, maar natuurlijke personen niet, minder vaak, minder snel of anders. Een voorbeeld. Verdachte rechtspersonen hebben het zwijgrecht als ze verhoord worden (art. 29 lid 2 Sv en 6 lid 1 EVRM). Rechtspersonen kunnen niet zelf spreken of zwijgen. Daardoor zijn verhoren in strafprocessen tegen rechtspersonen gesprekken met natuurlijke personen en kunnen verdachte rechtspersonen hun zwijgrecht alleen uitoefenen via natuurlijke personen. Als in het kader van een strafproces tegen een rechtspersoon natuurlijke personen worden gesproken, kunnen zij zelf ook verdachten zijn (met een zelfstandig zwijgrecht), kunnen zij getuigen zijn (met een spreekplicht tegenover rechters) of kunnen zij vertegenwoordigers zijn (met een van de verdachte rechtspersoon afgeleid zwijgrecht). De wet noch rechtspraak maakt duidelijk wie tot de laatste categorie behoort. Dat geldt niet alleen met betrekking tot het zwijgrecht, maar met betrekking tot alle eerlijkprocesrechten van verdachte rechtspersonen die ze alleen via natuurlijke personen kunnen effectueren (bijv. het recht op rechtsbijstand en ondervragingsrecht (art. 6 lid 3 sub c en d EVRM)). De kwestie welke individuen namens een verdachte rechtspersoon met van hem afgeleide rechten zijn eerlijkprocesrechten kunnen uitoefenen, is slechts een van vele bijzondere eerlijkproceskwesties.

    De tweede vraag is wat het recht op een eerlijk proces voor verdachte rechtspersonen inhoudt. Dit recht is van origine een mensenrecht, zodat de toepasselijkheid ervan op rechtspersonen niet evident is. Weliswaar is gezien de rechtspraak van het EHRM duidelijk dat verdachte rechtspersonen dit recht hebben en valt daarvoor vanuit rechtstheoretisch en normatief perspectief veel te zeggen, maar mensenrechten in het algemeen en het recht op een eerlijk proces in het bijzonder hebben voor rechtspersonen niet noodzakelijkerwijs dezelfde inhoud als voor natuurlijke personen. Daarom ga ik in mijn onderzoek ten tweede op zoek naar de specifieke betekenis van art. 6 EVRM voor verdachte rechtspersonen. Dat doe ik mede op basis van rechtsvergelijkend onderzoek naar andere regionale mensenrechtensystemen, zoals het Inter-Amerikaanse, waarin rechtspersonen geen aanspraak kunnen maken op mensenrechten.

    Ten derde waardeer ik in mijn onderzoek de geïdentificeerde bijzondere eerlijkproceskwesties in het licht van de specifieke betekenis van art. 6 EVRM voor verdachte rechtspersonen. Ik sluit het onderzoek af met een verkenning van oplossingsrichtingen voor eventuele problematische kwesties.

    0

    Bezoek aan PI Alphen aan den Rijn

    Op 31 januari heeft SOS een bezoek gebracht aan PI Alphen a/d Rijn. We werden ontvangen in een kantoor waar we met medewerkers van de PI bespraken hoe de werking van de PI er globaal aan toe ging en wat onze verwachtingen waren. Vervolgens vertelden twee begeleiders over hun persoonlijke ervaringen in de PI. Daarna kregen we een rondleiding door de PI. We hebben onder andere de luchtplaatsen, sportplekken en de isoleercel bezocht. Er werd afgesloten met een korte terugblik op onze ervaring en iedereen ervoer het bezoek als ontzettend leerzaam en bijzonder. 

    0

    Bezoek aan PI De Schie

    Op 19 januari heeft SOS een bezoek gebracht aan PI De Schie in Rotterdam. We werden ontvangen door een juridisch medewerker die ons van alles heeft verteld over hoe een PI werkt. Denk hierbij aan de man-vrouwverhouding en de kosten van een gedetineerde per dag voor een PI. Daarnaast vertelde zij over haar werkzaamheden. Zij behandeld onder andere klachten van gedetineerden. Nadat de klacht is ingediend volgt er een gesprek tussen de gedetineerde en juridisch medewerker samen met de maandcommissaris. Indien zij er niet uitkomen wordt de klacht behandeld op een beklagzitting. Vervolgens werd er een korte quiz gehouden over alle vertelde informatie. Daarna hebben we een rondleiding gekregen door de PI en hebben onder andere de isoleercel, de keuken en de zorgafdeling bezocht. Bijzonder was dat er op de zorgafdeling vogeltjes rondvlogen om zo meer rust te creëeren bij de gedetineerden. 

    0

    ‘Too Big To Jail?’ – promotieonderzoek Marijke Veerman

    In september 2020 is Marijke Veerman begonnen met haar promotieonderzoek onder de werktitel ‘Too Big to Jail? (Multinationale) banken voor de overheidsrechter’. Dit promotieonderzoek maakt deel uit van het project Conflictoplossende Instituties (COI), dat draait om het probleemvoorkomend- en oplossend vermogen van de rechtspraak.

    Het onderzoek
    Aanleiding voor dit promotieonderzoek is gelegen in de observatie dat waar het normhandhaving jegens (multinationale, systeemrelevante (ook wel: significante)) banken betreft, in zowel het straf- als privaatrecht afdoening/geschilbeslechting veeleer plaatsvindt via buitengerechtelijke trajecten en niet via de overheidsrechtspraak. Zo zijn de drie grootste banken van Nederland – Rabobank, ING en ABN AMRO – de laatste jaren allemaal onderwerp van gesprek geweest vanwege het sluiten van hoge transacties met het Openbaar Ministerie. Rabobank schikte in 2013 voor een bedrag van € 774 miljoen met diverse buitenlandse toezichthouders en het Nederlandse OM, waarvan € 70 miljoen naar laatstgenoemde ging vanwege haar rol in de zogeheten Libor-affaire, een schandaal waarin verschillende banken betrokken waren bij het manipuleren van de London Interbank Offered Rate (Liborrente). ING betaalde in 2018 het hoogste transactiebedrag aan het OM tot nu toe van € 775 miljoen, vanwege jarenlange en structurele overtreding van (onder meer) de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Vergelijkbare verwijten werd de ABN AMRO gemaakt, die in 2021 een bedrag van € 480 miljoen overeenkwam met het OM. Ook in het kader van het privaatrecht wordt vaak geschikt tussen banken en gedupeerden, waarbij het niet zelden gaat om massachadegevallen en schikkingen worden getroffen met belangengroepen, zoals de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) en claimstichtingen.

    Het doel van het onderzoek
    Wat is nu het doel van dit promotieonderzoek? Dat is allereerst om factoren te identificeren die de (vermeende) ongrijpbaarheid van banken voor de overheidsrechtspraak (en de (vermeende) schikkingspraktijk) mogelijk kunnen verklaren. Naast dit verklarende onderdeel, staan in dit onderzoek ook meer normatieve vraagstukken centraal, bijvoorbeeld in het kader van effectiviteit en legitimiteit. Zo vormt de constatering dat (vermeende) normschendingen door (multinationale) banken geregeld buitengerechtelijk worden geadresseerd ook aanleiding de rol van de klassieke overheidsrechter onder de loep te nemen. Afgevraagd kan worden op welke wijze normhandhaving jegens actoren met een dergelijk belangrijke maatschappelijke en economische positie idealiter zou moeten plaatsvinden en welke rol, if any, de overheidsrechter hierbij zou kunnen of moeten spelen. Dit onderzoek zoekt antwoorden vanuit het strafrecht en privaatrecht, waarbij niet alleen (internationale) literatuur en jurisprudentie worden geraadpleegd, maar ook empirische onderzoeksmethoden worden ingezet. In dat kader worden (op dit moment) interviews gehouden met advocaten, officieren van justitie en rechters.

    0

    Kantoorbezoek bij Haagrecht Advocaten

    Op 4 december heeft SOS een bezoek gebracht aan Haagrecht Advocaten. Bij binnenkomst kregen wij een kopje koffie waarna we van start gingen. Mr. Walter Römelingh heeft ons verteld over welke stappen je doorloopt in een cassatieproces en tot welke conclusies de Hoge Raad kan komen en op grond waarvan. Niet alleen het cassatierecht kwam aan bod, maar ook tips en tricks met betrekking tot solliciteren in de advocatuur. Er werd afgesloten met een borrel.

    0

    Kantoorbezoek bij Cleerdin & Hamer

    Op 30 november heeft SOS een bezoek gebracht aan het grootste commune strafrechtkantoor van Nederland, Cleerdin & Hamer. Na het ontvangst werd er een lezing verzorgd door Mr. Bruinen en Mr. Timorason. Beiden zijn actief binnen het commuun strafrecht en daarnaast hebben zij ook hun eigen specialisatie. Mr. Bruinen is gespecialiseerd in jeugddelicten en Mr. Timorason specialiseert zich in het internationale strafrecht. In het eerste gedeelte van de lezing werden we meegenomen in het leven van een strafrechtadvocaat en wat er gebeurd wanneer je een piketmelding krijgt. Ook vertelden Bruinen en Timorason ons opvallende en bijzondere ervaringen die zij zelf hebben opgedaan in de praktijk. Wij zullen nu nooit meer hetzelfde kijken naar handgel. Toen de lezing afgelopen was begon de borrel waar men de ruimte had om met enkele advocaten en advocaat-stagiaires te netwerken. 

    0

    SOS woont live-uitzending Khalid en Sophie bij

    Op 27 november heeft SOS de live-uitzending van Khalid en Sophie bijgewoond. We werden ontvangen met een drankje waarna men mocht plaatsnemen in de studio zodat de opname kon beginnen. In de uitzending werd de oorlog in Gaza besproken maar ook het fashion statement van Joseph van Oosting, de trainer van F.C. Twente. Daarnaast werd er teruggeblikt op de omstreden Grote Donorshow uit 2007, waar BNN een nier wilde weggeven. Er werd afgesloten met muziek uit de musical De Man van La Mancha van Huub van der Lubbe. Na de uitzending kregen we nog een korte rondleiding door de studio waarna het tijd was om huiswaarts te keren. Voor wie de uitzending wil terugkijken of zichzelf wil spotten, klik hier: https://npo.nl/start/serie/khalid-sophie/seizoen-2023/khalid-sophie_302/afspelen

    0

    Gastcollege M. Groeneweg

    Op 13 november heeft SOS een gastcollege van M. Groeneweg bijgewoond. Het gastcollege werd verzorgd door twee medewerkers van jeugdinrichting Teylingereind. Mevrouw Groeneweg vertelde over het interne proces dat men doorloopt vanaf het moment dat je in Teylingereind terecht komt en welke onderzoeken er dan plaatsvinden. Haar collega vertelde ons over de jeugdinrichting zelf. Zij vertelden ook dat de gemiddelde leeftijd van de jongeren die in Teylingereind terecht komen lager wordt en de delicten heftiger. Groeneweg doet zelf momenteel onderzoek naar de achtergrond van de jongeren die daar binnenkomen.

    0

    Lid van de maand: november – Laura Van den Bulck

    Vertel eens wat over jezelf!
    Mijn naam is Laura Van den Bulck en ik ben 23 jaar. Momenteel studeer ik al vier jaar aan de Universiteit Leiden maar zit ik in het derde jaar van Rechtsgeleerdheid. Ik heb hiervoor nog drie jaar Criminologie gestudeerd. daar ben ik op een gegeven moment mee gestopt omdat ik voor mijn gevoel alle leuke vakken had gehad. De vakken die ik toen het leukst vond waren de juridische vakken en daarom ben ik overgestapt naar Rechtsgeleerdheid.

    Waarom heb je voor rechten gekozen en vanwaar je interesse in strafrecht?
    Ik heb de overstap gemaakt omdat ik mijzelf later eerder in de rechtszaal de verdachte zie bijstaan dan dat ik bij een onderzoeksbureau werk. Het strafrecht interesseert mij in het bijzonder omdat ik er naast mijn studie ook veel mee bezig ben. Ik vind het sociale aspect fascinerend, maar ook het bijstaan van de verdachte als raadsvrouw. Daarnaast ben ik ook erg geïnteresseerd in de ratio die achter het strafrecht zit en dat komt door die drie jaar criminologie die ik achter de rug heb. Daardoor bekijk ik het recht op een iets andere manier.

    Waarom ben je lid geworden van SOS?
    Ik ben lid geworden van SOS omdat ik een commissie heb gedaan met iemand van het bestuur en zodoende is SOS op mijn radar terecht gekomen. Daarnaast vond ik de carrièredag ook erg interessant en heeft mij dat SOS doen ontdekken. Het leuke aan SOS vind ik dat het sociale en het educatieve gedeelte van het studentenleven wordt gecombineerd. Je hebt bijvoorbeeld eerst een lezing of een carrièredag en daarna ga je gezellig allemaal samen een borrel doen.

    Waar zie jij jezelf later in de toekomst?
    Dat vind ik een moeilijke vraag. Ik zou wel graag strafrechter willen worden of internationaal strafrechter omdat je dan veel maatschappelijke invloed hebt en belangrijke beslissingen mag maken. Een carrière bij het OM zou mij ook leuk lijken maar daar weet ik nog niet zoveel van. De advocatuur is nu wel hetgeen wat mij meer trekt. Mede omdat het mij erg leuk lijkt om de verdachte bij te staan.

    0

    Schot in de Roos 2023

    Op 17 oktober is SOS afgereisd naar Den Haag om een bezoek te brengen aan de Loosduinsche Burgerwacht. De Loosduinsche Burgerwacht is een schietclub in Den Haag die al sinds 1928 bestaat. Eenmaal aangekomen kregen we een uitgebreide uitleg over de geschiedenis van de schietclub maar ook de wetgeving rondom de schietsport. Na de uitleg was het eindelijk tijd om zelf aan de slag te gaan. We werden verdeeld in vier groepen en iedere groep begon bij hun eigen schietbaan. Per baan mochten wij schieten met een ander geweer/pistool, zo hebben we dus met in totaal vier verschillende wapens geschoten. Op het einde was er voor enkele enthousiastelingen de mogelijkheid om met groot kaliber te schieten. 

    0